|
QAYNAR XƏTT
|
Təqdim edilmiş ünvanlardan hüquqi, psixoloji və tibbi yardım almaq olar.
YARDIM FORMALARI
Böhran mərkəzi:
t: 4943376
wcc@online.az
Hüquqi məsləhət, psixoloji bərpa edilmə, psixiatr, nevropotoloqun məsləhətləri.
MHAIDS Azerbaijan:
t: 5106614
mhaids@initiative.az
psixoloji bərpa edilmə, psixiatr, nevropotoloqun məsləhətləri
Elmi-tədqiqat Mərkəzi "AREAT"
t: 438 15 77:
areat@azeronline.com
nikah qeydiyyatı zamanı ailədə iqtisadi zorakılığın qarşısını alan tədbirlər kimi, nikah müqaviləsinin bağlanmasının mümkünlüyünə dair məsləhətlər
LTD "Law and Order"
t: (050) 341 06 60
law_order@gender-az.org
hüquqi məsləhət, məhkəmə iddialarının tərtibi, məhkəməyə qədər sənədlərin hazırlanması, ictimai müdafiəçi (ittihamçı) sifətində məhkəmə iclaslarında iştirak
"Təmiz dünya" vətəndaş hüquqları uğrunda sosial birlik
t: 497 10 58
Trafik qurbanlarına dəstək və trafik qurbanlarına sığınacağın verilməsi. Sığınacağın yeri ciddi surətdə məxfidir, onun yerini ancaq işçilər bilir. Qurbanlar və sığınacaq haqda informasiya gizli saxlanılır. Qurban, oraya düşəndən rəsmi hakimiyyətin icazəsinə kimi daima sığınacağın ərazisində yaşayır. Verilmiş informasiya KİV-lərdə dərc edilmir.
|
|
M
|
|
MAHMUDOVA Fatma Yaqub qızı (d. 30.12.54, Ağdam)
- Azərb. Resp. xalq artisti (2001). Azərb. İncəsənət Un-tini bitirmişdir (1994). Səhnə
fÉ™aliyyÉ™tinÉ™ AÄŸdam DövlÉ™t Dram Teatrında baÅŸlamışdır (1968 ildÉ™n). 1994 ildÉ™n AzÉ™rb. DövlÉ™t
Musiqili Komediya Teatrının aktrisasıdır. Rolları: Sara ("Solğun
çiçÉ™klÉ™r", C.Cabbarlı), HÉ™cÉ™r ("Qaçaq NÉ™bi", S.RüstÉ™m), MÉ™ryÉ™m
("Fərhad və Şirin", S.Vurğun), Təhminə ("Təhminə və
Zaur", Anar; AÄŸdam dram teatrının sÉ™hnÉ™sindÉ™), Xurma ("HÉ™rÉ™nin öz
ulduzu", S.ÆlÉ™sgÉ™rov), AÄŸuçu GülbikÉ™ ("Bankir adaxlı") vÉ™ s.
|
|
|
|
|
|
MAHMUDOVA Tamilla Zahid qızı (d. 21.4.1931, Bakı)
- AzÉ™rb. pianoçusu. AzÉ™rb. SSR xalq artisti (1974). Moskva Konservatoriyasını
(1954) və aspiranturasını (1957) bitirmişdir. 1947 ildən Azərb. Radio Komitəsində
solist olmuşdur. 1954 ildən Moskonsertin solistidir. Repertuarına rus və
QÉ™rbi Avropa klassiklÉ™rinin, müasir xarici ölkÉ™ bÉ™stÉ™karlarının É™sÉ™rlÉ™ri
daxildir. Mahmudova AzÉ™rb. bÉ™stÉ™karlarından Q.Qarayev, F.Æmirov, C.Hacıyev vÉ™
A.MÉ™likovun fortepiano É™sÉ™rlÉ™rinin ilk ifaçılarındandır. Xarici ölkÉ™lÉ™rdÉ™
(Ä°ngiltÉ™rÉ™, Belçika, Macarıstan, Hindistan, PolÅŸa, Zambiya vÉ™ s.) qastrolda
olmuÅŸdur.
|
|
|
|
|
|
MÆDÄ°NÆ Gülgün (tÉ™xÉ™llüsü; tam adı vÉ™ familiyası
MÉ™dinÉ™ Nurulla qızı ÆlÉ™kbÉ™rzadÉ™; 17.1.1926, Bakı-1991, Bakı) - AzÉ™rb. ÅŸairi.
1938 ildÉ™ ailÉ™silÉ™ CÉ™nubi AzÉ™rb.-ın ÆrdÉ™bil ÅŸ.-nÉ™ köçmüÅŸdür. 1947 ildÉ™n
mühacirÉ™tdÉ™ yaÅŸamışdır. CÉ™nubi AzÉ™rb.-da milli azadlıq vÉ™ demokratik
hÉ™rÉ™katının (1941-46) fÉ™al iÅŸtirakçısı olmuÅŸdur. VÉ™tÉ™n mÉ™hÉ™bbÉ™tinin, sülh vÉ™
xalqlar dostluÄŸunun tÉ™rÉ™nnümü "TÉ™brizin baharı" (1950),
"Təbriz qızı" (1956), "Şerlər" (1962),
"XatirÉ™lÉ™rimin nəğmÉ™si" (1969), "Dünyamızın sabahı"
(1974), "Arzu da ömürdür" (1976), "ÖmrÉ™ yelkÉ™n ümidlÉ™rim"
(1981) vÉ™ s. ÅŸer vÉ™ poema kitablarının É™sas mövzularıdır. ÆsÉ™rlÉ™ri bir sıra
xarici dillÉ™rÉ™ tÉ™rcümÉ™ olunmuÅŸdur. "ŞərÉ™f niÅŸanı" ordeni ilÉ™ tÉ™ltif
edilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÆHSÆTÄ° GÆNCÆVÄ° (?, GÉ™ncÉ™ - ?, GÉ™ncÉ™) - 12 É™sr
AzÉ™rb. ÅŸairi. HÉ™yatı haqqında mÉ™lumat çox azdır. Onun ÖmÉ™r XÉ™yyamdan É™vvÉ™l vÉ™
ya sonra yaÅŸaması, harada anadan olması haqqında müxtÉ™lif mübahisÉ™li fikirlÉ™r
vardır. Son tədqiqatlar onun təqr. 11 əsrin axırlarında Gəncədə doğulduğunu,
təhsil aldığını, Şərq ədəbiyyatı və musiqisinə yaxından bələd olduğunu
göstÉ™rir. Yaradıcılığının É™n mÉ™hsuldar dövrünü Sultan Mahmud SÉ™lcuqinin vÉ™
onun É™misi Sultan SÉ™ncÉ™r SÉ™lcuqinin saraylarında keçirmiÅŸdir. Fars dilindÉ™,
É™sasÉ™n, rübai janrında yazmışdır. ÆdÉ™bi irsi dövrümüzÉ™dÉ™k tam halda gÉ™lib
çatmamışdır. 13-15 É™srlÉ™rÉ™ aid cüng vÉ™ tÉ™zkirÉ™lÉ™rdÉ™ iki yüzÉ™ yaxın rübaisi vÉ™
bir neçÉ™ baÅŸqa lirik ÅŸeri saxlanılmışdır. Yalnız öz dövründÉ™ deyil, sonralar
da görkÉ™mli rübai ustası kimi tanınmış, bu isÉ™ bÉ™zÉ™n baÅŸqa sÉ™nÉ™tkarların
rübailÉ™rinin dÉ™ ona aid edilmÉ™sinÉ™ sÉ™bÉ™b olmuÅŸdur. MÉ™hÉ™bbÉ™t lirikası
yaradıcılığında əsas yer tutur.
|
|
|
|
|
|
MÆLÄ°KOVA Afaq Süleyman qızı (d. 18.1.1947, Bakı)
- Azərb. rəqqasəsi. Azərb. Resp. xalq artisti (1978). Bakı Xoreoqrafiya
MÉ™ktÉ™bini bitirmiÅŸdir (1963). 1963-74 illÉ™rdÉ™ AzÉ™rb. DövlÉ™t Mahnı vÉ™ RÉ™qs
Ansamblının solisti olmuÅŸdur. 1974 ildÉ™n AzÉ™rb. DövlÉ™t RÉ™qs Ansamblının
solisti vÉ™ məşqçi pedaqoqudur. ÆsasÉ™n, AzÉ™rb. xalq rÉ™qslÉ™rinin ifaçısı olan
M.-nın repertuarına Şərq xalqları rəqsləri də daxildir. Bir sıra xarici
ölkÉ™dÉ™ (TürkiyÉ™, MÆR, PolÅŸa, Fransa, Ä°ngiltÉ™rÉ™, Kanada, Portuqaliya,
Almaniya, Ä°spaniya vÉ™ s.) çıxış etmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÆLÄ°KOVA QÉ™ribsoltan HÉ™sÉ™nbÉ™y qızı (11.6.1896, ZÉ™rdab
k. - 9.3.1967, Bakı) - maarif xadimi, É™mÉ™kdar müÉ™llim (1948). H.ZÉ™rdabinin
qızı. Tiflisdə rus gimnaziyasında təhsil almışdır. Pedaqoji fəaliyyətə 1910
ildən başlamışdır. Bakıdakı rus-tatar (rus-Azərb.) qız məktəblərində dərs
demiÅŸdir (1918-20). 1956 ilÉ™dÉ™k Bakı mÉ™ktÉ™blÉ™rindÉ™ müÉ™llim iÅŸlÉ™miÅŸdir. Lenin
ordeni ilə təltif edilmişdir.
|
|
|
|
|
|
MÆLÄ°KOVA NÉ™cibÉ™ Haşım qızı (25.10.1921, Bakı
- 27.7.1992, Bakı) - Azərb. aktrisası. Azərb. SSR xalq artisti (1974). Azərb.
DövlÉ™t Teatr Ä°n-tunu bitirmiÅŸdir (1951). SÉ™hnÉ™ fÉ™aliyyÉ™tinÉ™ 1938 ildÉ™n AzÉ™rb.
DövlÉ™t Dram Teatrında baÅŸlamış, sonralar resp.-nın müxtÉ™lif teatrlarında,
"AzÉ™rbaycanfilm" kinostudiyasında fÉ™aliyyÉ™t göstÉ™rmiÅŸdir. 1952
ildÉ™n (fasilÉ™lÉ™rlÉ™) AzÉ™rb. DövlÉ™t Dram Teatrında çıxış etmiÅŸdir. Rolları:
Estreliya ("Sevilya ulduzu", Lope de Veqa), ÅžölÉ™ xanım, ŞəhrÉ™banu
xanım ("LÉ™nkÉ™ran xanının vÉ™ziri", "Müsyö Jordan vÉ™ dÉ™rviÅŸ
Məstəli şah", M.F.Axundov), Xumar ("Şeyx Sənan", H.Cavid),
Xuraman ("Vaqif", S.Vurğun), Sofiya İvanovna ("Zıkovlar",
M.Qorki), Safiyə xatun ("Qılınc və qələm", M.Ordubadi), Oqudalova
("Cehizsiz qız", A.Ostrovski) və s. "Fətəli xan" (1947),
"Bakının işıqları" (1950), "Ögey ana" (1959),
"Aygün" (1961; televiziya filmi), "MÉ™hÉ™bbÉ™t dastanı"
(1961), "ÆhmÉ™d haradadır?" (1964), "Arşın mal alan"
(1966), "Qanun naminə" (1969) və s. filmlərdə yaddaqalan obrazlar
yaratmışdır.
|
|
|
|
|
|
MÆLÄ°KOVA-ABAYEVA HÉ™nifÉ™ xanım (5.5.1856, Nalçik
- 1929, Bakı) - AzÉ™rb.-nın ilk maarifçi qadınlarından biri. TiflisdÉ™
"MüqÉ™ddÉ™s Nina" qız mÉ™ktÉ™bindÉ™ tÉ™hsil almış, hÉ™yat yoldaşı
H.ZÉ™rdabi ilÉ™ birlikdÉ™ "Ækinçi" qÉ™zetinin nəşrindÉ™ fÉ™al iÅŸtirak
etmiÅŸdir. Öz mÉ™nzilindÉ™ mÉ™ktÉ™b açmış (1880), yaÅŸlılara dÉ™rs demiÅŸ (1904-08),
Bakıdakı "Nicat" cÉ™miyyÉ™ti qadın bölmÉ™sinin yaradıcılarından
olmuÅŸdur. Bakıda ilk müsÉ™lman qız mÉ™ktÉ™binin (1901-05), ÅŸÉ™hÉ™r dövlÉ™t 1-ci
rus-tatar (rus-AzÉ™rb.) qız mÉ™ktÉ™binin (1909-19) müdiri iÅŸlÉ™miÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDQULUZADÆ-CAVANŞİR HÉ™midÉ™ xanım ÆhmÉ™dbÉ™y
qızı - (19.1.1873,
AÄŸcabÉ™di r-nunun KÉ™hrizli k. - 6.2.1955, Bakı) - AzÉ™rb.-ın ilk maarifçi
qadınlarından biri, C.Məmmədquluzadənin həyat yoldaşı. Kəhrizli k.-də
qadınlar üçün ilk mÉ™ktÉ™b vÉ™ toxuculuq emalatxanası açmışdı (1907). Qafqaz
MüsÉ™lman Qadınları XeyriyyÉ™ CÉ™miyyÉ™tinin (1908-17) yaradıcılarından biri vÉ™
sÉ™dr müavini olmuÅŸdur. "Molla NÉ™srÉ™ddin" jurnalının nəşrindÉ™, onun
səhifələrində qadın azadlığı məsələlərinin işıqlandırılmasında xidməti
olmuÅŸdur. Atasının vÉ™ C.MÉ™mmÉ™dquluzadÉ™nin bioqrafiyalarını, M.Æ.Sabir
haqqında xatirÉ™lÉ™rini yazmış, AzÉ™rb. yazıçılarından ruscaya tÉ™rcümÉ™lÉ™r
etmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDOVA Bilqeyis Mir ÆbdülqÉ™ni qızı (d.27.9.1931,
Bakı) prof. (1997). AzÉ™rb. DövlÉ™t Konservatoriyasını bitirmiÅŸdir (1957). 1957
ildən konservatoriyanın musiqi nəzəriyyəsi kafedrasında prof, vəzifəsində
iÅŸlÉ™yir. 1953-62 illÉ™rdÉ™ AzÉ™rb. DövlÉ™t musiqi nəşriyyatının baÅŸ redaktoru,
1962-66 illÉ™rdÉ™ "AzÉ™rnəşr"dÉ™ Ä°ncÉ™sÉ™nÉ™t redaksiyasının müdiri,
1969-79 illÉ™rdÉ™ AzÉ™rb. DövlÉ™t Konservatoriyasında tÉ™dris vÉ™ elmi iÅŸlÉ™r üz
prorektor olmuÅŸ, hÉ™mçinin 1974-77 illÉ™rdÉ™ konservatoriyanın rektorı
vəzifəsini icra etmişdir. Bir sıra elmi yazıların, dərs vəsaitlərinin
müÉ™llifidir. "ŞərÉ™f niÅŸanı" ordeni ilÉ™ tÉ™ltif edilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDOVA ÆzizÉ™ Æbdülbağı qızı (1892, Tiflis -
14.8.1961, Bakı) - Azərb. aktrisası. Azərb. SSR əməkdar artisti (1936). İlk
azÉ™rb. aktrisalarından biri. SÉ™hnÉ™ fÉ™aliyyÉ™tinÉ™ Bakıda, Æli Bayramov klubu
nəzdindəki dram dərnəyində başlamış, sonralar Bakı Azad Tənqid-Təbliğ
Teatrında (1921-25), Bakı Türk Ä°ÅŸçi Teatrında çıxış etmiÅŸdir. Æsas rolları:
TükÉ™z, Ziba ("Hacı Qara", "LÉ™nkÉ™ran xanının vÉ™ziri", M.F.Axundov),
HafizÉ™ ("PÉ™ri cadu", Æ.B.Haqverdiyev), FatmanisÉ™, GülnisÉ™, ŞərÉ™banı
("Almas", "SolÄŸun çiçÉ™klÉ™r", "YaÅŸar",
C.Cabbarlı), Zalxa ("Toy", S.RÉ™hman), SÉ™nÉ™m ("Göz
həkimi", İ.Səfərli), Vasilisa ("Həyatın dibində", M.Qorki) və
s. İlk azərb. kino aktrisalarından olmuş, "Hacı Qara",
"İsmət", "Almas", "Yeni horizont",
"GörüÅŸ", "SÉ™hÉ™r" vÉ™ s. filmlÉ™rdÉ™ çÉ™kilmiÅŸdir. Qırmızı
ÆmÉ™k Bayrağı vÉ™ "ŞərÉ™f niÅŸanı" ordenlÉ™ri ilÉ™ tÉ™ltif edilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDOVA ŞəfiqÉ™ Haşım qızı (d. 30.3.1945, DÉ™rbÉ™nd)
- AzÉ™rb. Resp. xalq artisti (1982). SSRÄ° DövlÉ™t mükafatı laureatı (1981). AzÉ™rb.
SSR DövlÉ™t mükafatı laureatı (1980). AzÉ™rb. DövlÉ™t Ä°ncÉ™sÉ™nÉ™t Ä°n-tunu
bitirmiÅŸdir (1967). HÉ™min ildÉ™n AzÉ™rb. DövlÉ™t Dram Teatrında çıxış etmiÅŸdir.
Rolları: Maşa ("Canlı meyit", L.Tolstoy), Gertruda
("Hamlet", U.Şekspir), Sevda ("Xəyyam", H.Cavid), Sona
("Dəli yığıncağı", C.Məmmədquluzadə), Tahirə ("Nağıl
baÅŸlananda", Ä°.Qasımov), Anjel ("MÉ™hv olmuÅŸ gündÉ™liklÉ™r",
Ä°.ÆfÉ™ndiyev), DilarÉ™ ("ŞəhÉ™rin yay günlÉ™ri", Anar) vÉ™ s. Kino
aktrisası kimi də tanınmış, "Qaraca qız", "Bizim Cəbiş
müÉ™llim", "DÉ™dÉ™ Qorqud", "XoÅŸbÉ™xtlik qayğıları",
"Çarvadarların izi ilÉ™", "Ad günü" (televiziya filmi),
"Ä°stintaq" vÉ™ s. filmlÉ™rdÉ™ çÉ™kilmiÅŸdir. 1982 ildÉ™n AzÉ™rb. DövlÉ™t
Ä°ncÉ™sÉ™nÉ™t Ä°n-tunda müÉ™llim, baÅŸ müÉ™llim, dosent, kafedra müdiri, prof. vÉ™zifÉ™lÉ™rindÉ™
iÅŸlÉ™miÅŸdir. AzÉ™rb. Resp. Milli MÉ™clisinin (1-ci çağırış) deputatı, Milli
MÉ™clisin BeynÉ™lxalq münasibÉ™tlÉ™r vÉ™ parlamentlÉ™rarası É™laqÉ™lÉ™r komissiyasının
üzvü olmuÅŸdur.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDOVA ÅžövkÉ™t HÉ™sÉ™n qızı (18.4.1897, Tiflis
- 8.6.1981, Bakı) - AzÉ™rb. müÄŸÉ™nnisi, pedaqoq, musiqi xadimi; ilk azÉ™rb. professional
qadın müÄŸÉ™nni, SSRÄ° xalq artisti (1938). TiflisdÉ™ musiqi mÉ™ktÉ™bini
bitirdikdÉ™n (1910) sonra tÉ™hsilini davam etdirmÉ™k üçün 1911 ildÉ™ Milana
getmiÅŸ, burada məşhur müÄŸÉ™nni D.Ambroziodan dÉ™rs almışdır (ikinci dÉ™fÉ™
Milanda 1927-29 illərdə olmuşdur). 1917-21 illərdə Kiyev Konservatoriyasında
oxumuş, burada R. Qlierlə birgə verdikləri konsertlərdə Azərb. musiqisini
tÉ™bliÄŸ etmiÅŸdir. Onun təşəbbüsü ilÉ™ 1923 ildÉ™ Bakı Teatr Texnikumu (1923-25
illÉ™rdÉ™ direktoru olmuÅŸdur) açılmış, not nəşriyyatı tÉ™sis edilmiÅŸdir. AzÉ™rb.
Opera və Balet Teatrının səhnəsində ilk dəfə 1921 ildə Violetta
("Traviata", C.Verdi) partiyasında çıxış etmiÅŸ, 1948 ilÉ™dÉ™k
(fasilÉ™lÉ™rlÉ™) teatrın solisti olmuÅŸdur. AzÉ™rb. opera sÉ™hnÉ™sindÉ™ rus vÉ™ dünya
vokal sÉ™nÉ™tinin É™n yaxşı É™nÉ™nÉ™lÉ™rini milli musiqi xüsusiyyÉ™tlÉ™ri ilÉ™
É™laqÉ™lÉ™ndirmiÅŸdir. Æsas partiyaları: Rozina ("Sevilya bÉ™rbÉ™ri",
C.Rossini), Lakme ("Lakme", L.Delib), Cilda ("Riqoletto",
C.Verdi), Olimpiya ("Hofmanın nağılları", J.Offenbax), Marqarita
Valua ("Hugenotlar", C.Meyerber), Qar qız ("Qar qız",
N.Rimski-Korsakov), Antonida ("Ä°van Susanin", M.Qlinka), vÉ™ s.
Yaradıcılığında ÅžahsÉ™nÉ™m ("ÅžahsÉ™nÉ™m", R.Qlier), NÉ™rgiz, Gülzar
("NÉ™rgiz", "Åžah Ä°smayıl", M.Maqomayev), GülçöhrÉ™
("Arşın mal alan", Ü.HacıbÉ™yli) partiyaları xüsusi yer tutmuÅŸdur.
Repertuarına Azərb. xalq mahnıları, rus və Qərb bəstəkarlarının kamera-vokal
əsərləri daxil idi. Tbilisi, Odessa, Moskva, Kiyev, Leninqrad, Daşkənd, Paris
vÉ™ TÉ™brizdÉ™ çıxış etmiÅŸdir. AzÉ™rb. Teatr CÉ™miyyÉ™tinin ilk sÉ™dri olmuÅŸdur
(1945-52). 1945-81 illÉ™rdÉ™ AzÉ™rb. DövlÉ™t Konservatoriyasında pedaqoji
fÉ™aliyyÉ™t göstÉ™rmiÅŸdir (1949 ildÉ™n prof.). AzÉ™rb. SSR Ali Sovetinin (1-4
çağırış) deputatı olmuÅŸdur. 2 dÉ™fÉ™ Lenin ordeni, 2 Qırmızı ÆmÉ™k Bayrağı vÉ™
"Şərəf nişanı" ordenləri ilə təltif edilmişdir.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDOVA ZivÉ™r NÉ™cÉ™fqulu qızı (14.6.1902, Bakı -
22.4.1980, Bakı) - ilk azərb. heykəltəraş qadın. Bakı Ali Rəssamlıq Məktəbini
bitirmiÅŸdir (1924). 1930-40 illÉ™rdÉ™ yaratdığı Æ.ÆzimzadÉ™, H.Sarabski,
M.ÆzizbÉ™yov, Sovet Ä°ttifaqı QÉ™hrÉ™manı Ä°.Süleymanov, BÉ™sti Bağırova vÉ™ b.-nın
büst-portretlÉ™ri, Ü. HacıbÉ™ylinin heykÉ™li (gips, 1950) É™n yaxşı
iÅŸlÉ™rindÉ™ndir. Kiçik plastika É™sÉ™rlÉ™ri vÉ™ tÉ™tbiqi sÉ™nÉ™t nümunÉ™lÉ™ri (kasa,
vaza, külqabı vÉ™ s.) dÉ™ yaratmışdır.
|
|
|
|
|
|
MÆMMÆDZADÆ HÉ™diyyÉ™ XÉ™lil qızı (1892, Gürcüstanın
Asxuri k. -1951, Bakı) - müÉ™llim, maarifçi. Bakıda 2-ci rus-müsÉ™lman qız
mÉ™ktÉ™bindÉ™ oxumuÅŸ, 1909 ildÉ™ "SÉ™adÉ™t" cÉ™miyyÉ™tinin AÄŸdaÅŸda açdığı
ilk qız mÉ™ktÉ™bindÉ™ müdir iÅŸlÉ™miÅŸdir. "MÉ™ktÉ™b", "İşıq"
jurnallarında çıxış etmiÅŸ, xalqı maarifÉ™ çağırmışdır. 1914-18 illÉ™rdÉ™
TiflisdÉ™ Qafqaz müsÉ™lman qadınları "XeyriyyÉ™ cÉ™miyyÉ™tinin" təşkil
etdiyi uÅŸaq himayÉ™darlığı evindÉ™ tÉ™rbiyÉ™çi iÅŸlÉ™miÅŸdir. Ali tÉ™hsil aldıqdan
sonra Bakıda, Zaqatalada vÉ™ s. yerlÉ™rdÉ™ müÉ™llimlik etmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MUXTAROVA Fatma Səttar qızı (26.3.1893, Cənubi
AzÉ™rbaycan, Urmiya - 19.10.1972, Bakı) - AzÉ™rb. müÄŸÉ™nnisi. AzÉ™rb. SSR xalq
artisti (1940). Gürc. SSR É™mÉ™kdar artisti (1936). Kiçik yaÅŸlarından ailÉ™si
ilÉ™ birlikdÉ™ Rusiyaya (É™vvÉ™llÉ™r Rostova, sonra isÉ™ Peterburqa) köçmüÅŸdür.
Atasını erkÉ™n itirmiÅŸ, ailÉ™sini saxlamaq üçün Rusiyanın ÅŸÉ™hÉ™rlÉ™rindÉ™
(Peterburq, Saratov və s.) "Katya" adı ilə şarmanka, eləcə də
qarmonun müÅŸayiÉ™ti ilÉ™ oxumuÅŸ, tÉ™lxÉ™k vÉ™ oyunbazlarla birlikdÉ™ çıxış
etmişdir. "Saratovskiye vedomosti" qəzetinin redaktoru N.M.Arxangelskinin,
Saratov Konservatoriyasının prof. M.Y.Medvedevin kömÉ™yi ilÉ™ 1914 ildÉ™ Saratov
Konservatoriyasını bitirdikdÉ™n sonra Moskvaya köçmüÅŸ, F.Ä°.Åžalyapinin
vasitəsilə S.İ.Ziminin opera teatrına dəvət olunaraq 1917 ilədək burada
oxumuşdur. 1920 ildən Kazan, Leninqrad, Kiyev, Xarkov, Odessa, Tbilisi və s.
ş.-lərin opera teatrlarında oxumuş, 1938-53 illərdə M.F.Axundov ad. Azərb.
DövlÉ™t Opera vÉ™ Balet Teatrının solisti olmuÅŸdur. Æsas partiyaları: Marfa,
Marina MniÅŸek ("XovanÅŸina", "Boris Qodunov", M.Musorqski),
LyubaÅŸa ("Çar gÉ™lini", N.Rimski-Korsakov), Amneris
("Aida", C.Verdi), Dalila ("Samson vÉ™ Dalila",
K.Sen-Sans), Aksinya ("Sakit Don", Ä°.Dzerjinski), Æzra
("Nizami", Æ.BÉ™dÉ™lbÉ™yli) vÉ™ s. Yaradıcılığının zirvÉ™si Karmen
("Karmen", J.Bize) partiyasıdır. Konsert proqramları ilÉ™ dÉ™ çıxış
etmiÅŸdir. Qırmızı ÆmÉ™k Bayrağı vÉ™ "ŞərÉ™f niÅŸanı" ordenlÉ™ri ilÉ™
təltif edilmişdir.
|
|
|
|
|
|
MURADOVA RübabÉ™ XÉ™lil qızı (22.3.1933, ÆrdÉ™bil
- 1983, Bakı) - AzÉ™rb müÄŸÉ™nnisi. AzÉ™rb. SSR xalq artisti (1971). A. Zeynallı ad.
Bakı Musiqi Məktəbini bitirmişdir (1955). 1954 ildən Azərb. Opera və Balet Teatrının solisti olmuşdur.
Æsas partiyaları: Leyli, Æsli ("Leylı vÉ™ MÉ™cnun", "Æsli vÉ™
KÉ™rÉ™m", Ü.HacıbÉ™yli), ÆrÉ™bzÉ™ngi ("Åžah Ä°smayıl", M.Maqomayev),
Şahsənəm ("Aşıq Qərib", Z.Hacıbəyli), Sənəm ("Gəlin
qayası", Ş. Axundova) və s. Muğam, təsnif və xalq mahnılarının mahir
ifaçısı idi. "ŞərÉ™f niÅŸanı" ordeni ilÉ™ tÉ™ltif edilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MURADOVA TÉ™ranÉ™ Hüseyn qızı (d. 6.8.1965, Bakı)
- Azərb. Resp. xalq artisti (1998). Bakı Xoreoqrafiya Məktəbini (1983), Azərb.
DövlÉ™t Ä°ncÉ™sÉ™nÉ™t Ä°n-tunu (1991) bitirmiÅŸdir. 1982 ildÉ™n AzÉ™rb. DövlÉ™t RÉ™qs
Ansamblında ifaçı-rÉ™qqasÉ™, 1985 ildÉ™n solist, 1995 ildÉ™n isÉ™ hÉ™m dÉ™ ansamblın
baletmeysteridir. Azərb. xalq rəqsləri ("Naz eləmə", "Qavalla
rÉ™qs", "VaÄŸzalı", "MirzÉ™yi"), ispan, qaraçı vÉ™ digÉ™r
xalqların rÉ™qslÉ™ri repertuarında geniÅŸ yer tutur. Æ. BÉ™dÉ™lbÉ™ylinin "Qız
qalası" baletindÉ™ gürcü qızının partiyasını oynamışdır.
"SÉ™yyah" uÅŸaq rÉ™qs ansamblının bÉ™dii rÉ™hbÉ™ridir. Bir sıra xarici ölkÉ™lÉ™rdÉ™
çıxış etmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MUSTAFAYEVA Güllü HacaÄŸa qızı (12.11.1921, Tür.
SSR-in Cərco ş. - Bakı) - Azərb.
boyakarı. AzÉ™rb. É™mÉ™kdar rÉ™ssamı (1973). AzÉ™rb. DövlÉ™t RÉ™ssamlıq Texnikumunu
bitirmişdir (1938). Tematik tablolar və portretlər yaratmışdır ("Leyli
və Məcnun məktəbdə", 1941, "Şairə Məhsətinin portreti", 1947,
"Professor Ü.MusabÉ™yovanın portreti", 1957, "Paris. RÉ™ssamlıq
meydanı", 1961). Yaradıcılığında uÅŸaq portretlÉ™ri xüsusi silsilÉ™ təşkil
edir ("Bizim uşaqlar" silsiləsi, 1964-80).
|
|
|
|
|
|
MUSTAFAYEVA GülnÉ™nÉ™ MÉ™hÉ™mmÉ™d qızı (5.6.1915, Quba
r-nunun Afurca k.) - AzÉ™rb. xalça ustası. SSRÄ° DövlÉ™t mükafatı laureatı
(1950). 1943-60 illÉ™rdÉ™ QonaqkÉ™nd xalça artelindÉ™ toxucu, sex müdiri, artelin
sədri vəzifələrində işləmiş, 1960-68 illərdə Qonaqkənddəki "Qumaş"
xalça fabrikindÉ™ fÉ™aliyyÉ™t göstÉ™rmiÅŸdir. BilavasitÉ™ onun iÅŸtirakı ilÉ™
toxunmuÅŸ "Ä°.V. Stalin" xalçası (1949, ölçüsü 70 m2;
AzÉ™rb. Ä°ncÉ™sÉ™nÉ™t Muzeyi, Bakı) yüksÉ™k bÉ™dii keyfiyyÉ™tÉ™ malikdir. Onun
toxuduÄŸu "Qolluçiçi", "Açgülçiçi",
"Herat-PirÉ™bÉ™dil" vÉ™ s. çeÅŸidli xalçalar AzÉ™rb. Xalçası vÉ™ Xalq
TÉ™tbiqi SÉ™nÉ™ti DövlÉ™t MuzeyindÉ™, AzÉ™rb. Tarixi MuzeyindÉ™ vÉ™ digÉ™r muzeylÉ™rdÉ™
saxlanılır.
|
|
|
|
|
|
MUSTAFAYEVA Sədayə İsmayıl qızı (d. 15.7.1926, Şəki)
- AzÉ™rb. Resp, xalq artisti (1981). 1941 ildÉ™ ilk dÉ™fÉ™ sÉ™hnÉ™yÉ™ çıxmış, Şəki,
AÄŸdaÅŸ vÉ™ Göyçay teatrlarında fÉ™aliyyÉ™t göstÉ™rmiÅŸdir. 1950 ildÉ™n C. Cabbarlı
ad. GÉ™ncÉ™ DövlÉ™t Dram Teatrının aktrisasıdır. Rolları: Sara, GültÉ™kin
("SolÄŸun çiçÉ™klÉ™r", "Aydın", C. Cabbarlı), Xuraman, Åžirin
("Vaqif", "FÉ™rhad vÉ™ Åžirin", S. VurÄŸun), HÉ™yat, BÉ™növÅŸÉ™
("HÉ™yat", "KÉ™ndçi qızı", M.Ä°brahimov), NargilÉ™ ("SÉ™n
hÉ™miÅŸÉ™ mÉ™nimlÉ™sÉ™n", Ä°.ÆfÉ™ndiyev), Anacan ("Anacan",
Y.ÆzimzadÉ™), ZÉ™rri ("HÉ™myerlilÉ™r", A.MÉ™mmÉ™dov), Emiliya
("Otello", U.Şekspir), Aliyə ("Dairəni genişləndirin",
Ä°.Qasımov), Åžahnigar ("DÉ™li Kür", Ä°.Şıxlı), NaciyÉ™ ("Yad
qızı", O.Kamal), Bahar ("Bahar", M.H.Təhmasib) və s.
"Azərbaycanfilm" kinostudiyasında "Qanun naminə",
"Şərikli çörÉ™k", "Gün keçdi", "Qayınana" vÉ™ s.
filmlÉ™rdÉ™ çÉ™kilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
MÜTÆLLÄ°MOVA FirÉ™ngiz BÉ™hÉ™r qızı (d. 1.5.1959,
AÄŸcabÉ™di r-nu) - AzÉ™rb. Resp. xalq artisti (2000). AzÉ™rb. DövlÉ™t Ä°ncÉ™sÉ™nÉ™t
Ä°n-tunu bitirmiÅŸdir (1980). 1980 ildÉ™n AzÉ™rb. DövlÉ™t Akademik Milli Dram Teatrının
sÉ™hnÉ™sindÉ™ (1993-96 illÉ™rdÉ™ fasilÉ™lÉ™rlÉ™) çıxış edir. Rolları: BÉ™yim
("XurÅŸudbanu NatÉ™van", Ä°.ÆfÉ™ndiyev), Aynur ("Büllur
sarayda", Ä°.ÆfÉ™ndiyev), Qumral ("Æliqulu evlÉ™nir", S.RÉ™hman),
ÆsmÉ™r ("Günah", M.ÆlizadÉ™), Aypara ("FÉ™ryad",
B.VahabzadÉ™), SevÉ™r ("Bu dünyanın adamları", HidayÉ™t) vÉ™ s.
Televiziya tamaÅŸalarında da çÉ™kilmiÅŸdir: Gülnar ("SÉ™ni axtarıram",
Aslan QÉ™hrÉ™manov), MÉ™rcan ("EvlÉ™ri köndÉ™lÉ™n yar", Anar) vÉ™ s.
|
|
|
GENDER DİREKTORİYASI
|
Gender direktoriyası - qadın və gender məsələlərinə cəlb edilmiş bütün milli strukturlar üzrə verilənlər bankıdır: dövlət strukturları, milli parlament, biznes sektoru, KİV-lər, beynəlxalq təşkilatlar, diplomatik korpuslar, hüquq müdafiəçiləri, yazıçılar, şairlər, rəssamlar və s. Diqqət: direktoriya linklər vasitəsilə qadın QHT-lərin verilənlər bazası, gender layihələrini yerinə yetirən QHT-lərin verilənlər bankı, gender fənləri üzrə tədqiqatçıların və müəllimlərin verilənlər bankı ilə əlaqədardır.
|
|
XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda qadınların ictimai fəallığının gözəl nümunələri mövcuddur. Azərbaycanda qadın fəallığı, öz yolunu maarifçilik və xeyriyyəçilik ideyalarının yayılmasından başlayaraq, əlbəttə, hər bir ölkədə mədəni, dini, milli ənənələrlə formalaşdırılan spesifik cizgilərinə malik idi. Toplanmış informasiya, şübhəsiz, qadın və gender problemləri sahəsində işləyən müəllimlər, tarixçilər və tədqiqatçılar üçün yardımçı material olacaq. Onlar bu nadir sənədlərdən tarixi istinadlar, vizual və şifahi şəhadət şəklində istifadə etmək imkanı əldə edəcəklər.
Azərbaycan Prezidenti İ.Əliyevin təşəbbüsü ilə 2006-cı il fevralın 6-da Ailə, Qadın və Uşaq problemləri üzrə Dövlət Komitəsi yaradılmışdır. Dövlət Komitəsinin sədri Bakı Dövlət Universitetinin professoru, siyasət elmləri doktoru Hicran Hüseynovadır.